Okiem mężczyzny – Fala depresji, samobójstw, rozwodów

23 lutego obchodzimy co roku Ogólnopolski Dzień Walki z Depresją. Uznaje się, że jest to choroba XXI wieku, a więc choroba dotykająca coraz większe grono osób. Jak podaje WHO depresja do 2030 roku zajmie pierwsze miejsce na liście chorób. Na depresję cierpi dziś około 350 mln ludzi, z czego w Polsce aż 1,5 mln. Zajmuje ona 4 miejsce wśród najbardziej powszechnych chorób, zaraz po anemii, bólach kręgosłupa i chorobach płuc.

W zależności od osoby depresja może przejawiać się na wiele sposobów. U jednych pojawia się nagle, u innych narasta stopniowo. WHO wskazuje na 3 podstawowe objawy i 7 dodatkowych.

Główne objawy depresji:

obniżenie nastroju
brak odczuwania radości (anhedonia)
brak energii (anergia) i inicjatywy

Dodatkowe:

negatywna samoocena
poczucie winy
zachowania i myśli samobójcze
brak sprawności intelektualnej, zaburzenia koncentracji
brak apetytu oraz zaburzenia masy ciała
zaburzenia aktywności
zaburzenia snu

Statystyki policyjne z lat 2017–2020 wskazują, że jedną z najczęstszych przyczyn prób samobójczych wśród dzieci i młodzieży były właśnie zaburzenia psychiczne, w tym depresja.

Depresja jest zjawiskiem bardzo złożonym. Wśród jej przyczyn możemy wyróżnić m.in.:

grupę hipotez biologicznych: nieprawidłowości w funkcjonowaniu: układu limbicznego kierującego naszym zachowaniem, agresją, reakcjami obronnymi, popędami seksualnymi czy instynktem macierzyńskim); podwzgórza – odpowiedzialnego za regulację temperatury ciała, uczucia sytości i głodu), układu siatkowego, który reguluje sen i stan czuwania; depresja może pojawić się także w przebiegu innych przewlekłych chorób cukrzyca, zapalenie stawów, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroby nowotworowe itp.
hipotezy środowiskowe – zaburzenia depresyjne mogą być wywoływane przez czynniki socjoekonomiczne bezrobocie, problemy małżeńskie, kłopoty finansowe, rozwód, rozstanie, śmierć bliskiej osoby, samotność itp.
grupę hipotez psychologicznych: zaburzenia w postrzeganiu siebie: pesymistyczny sposób myślenia o sobie, otoczeniu, swoim postępowaniu, szansach, niska samoocena, brak wiary we własne możliwości, umniejszanie swoich osiągnięć itp., depresja może mieć także podłoże we frustracjach bądź nieprzyjemnych wydarzeniach z dzieciństwa (np. kontakty rodzic-dziecko)

Statystyki podają, że częściej diagnozuje się depresje u kobiet, niż u mężczyzn. Mężczyźni rzadziej niż kobiety zgłaszają się do lekarza i częściej bagatelizują pierwsze symptomy depresji. Mężczyźni cierpiący na depresję rzadziej niż kobiety szukają pomocy. Przyznanie się do problemu natury psychicznej wciąż bywa uważane za wstydliwe, „niemęskie”, niegodne „prawdziwego mężczyzny”. To skutkuje późniejszym rozpoczęciem leczenia, kiedy choroba jest już w stadium zaawansowanym i mogą pojawić się myśli o samobójstwie. Szacuje się, że próby ataku na własne życie częściej doprowadzają do śmierci u mężczyzn, niż u kobiet.

Dysproporcja w liczbie samobójstw jest ogromna. Mężczyźni w Polsce stanowią ponad 80% osób odbierających sobie życie.

W Polsce także nie leczy się wielu męskich chorób. Służba zdrowia nie przeprowadza takich samych kampanii dotyczących raka prostaty, jak chociażby raka szyjki macicy. Życie kobiety jest w Polsce więcej warte niż mężczyzny.

Jak czynniki wiążą się z depresją u mężczyzn?

Związki partnerskie

Badania wykazują, że najczęstszą przyczyną depresji u żonatych mężczyzn są problemy w małżeństwie, lub długotrwałym stałym związku.

Seks

Depresja sprawia, że mężczyzna traci pozytywne nastawienie do seksu i własnego ciała, czasem całkowicie zarzucając seks. Mimo to, ostanie badania wskazują, że mężczyźni cierpiący na depresję, uprawiają seks równie często, co przed chorobą, nie odczuwają jednak tej samej przyjemności

Impotencja

Problemy z osiągnięciem i utrzymaniem erekcji mogą wywołać depresję, mimo iż zazwyczaj zaburzenia erekcji da się skutecznie wyleczyć.

Ciąża i dzieci

Dopiero niedawno odkryto, że co dziesiąty mężczyzna przeżywa problemy psychologiczne, kiedy staje się ojcem. Jest to dość naturalna reakcja, zważywszy fakt, iż ważne wydarzenia, nawet te pozytywne, takie jak przeprowadzka do nowego domu, mogą być przyczyną przygnębienia. Przyjście na świat dzieci, bardziej niż jakiekolwiek inne wydarzenie, prowadzi do poważnych zmian. Mężczyzna musi nagle poświęcić swój czas na opiekę nad świeżo upieczoną mamą, czasem również dziećmi, co oczywiście prowadzi do zmęczenia, i nie może poświęcać pracy tyle samo czasu, co przedtem. Poród i pierwsze miesiące macierzyństwa często zniechęcają kobietę do seksu, głównie przez zwykłe fizyczne wyczerpanie, co jednak mężczyzna często bierze do siebie i odbiera jako odrzucenie. Trudno mu się również pogodzić z faktem, że zszedł na drugi plan w uczuciach kobiety. Mężczyzna, który niedawno został ojcem, będzie bardziej podatny na depresję, jeśli jego partnerka również cierpi na depresje, jeśli pożycie im się nie układa, lub jeśli jest bezrobotny.

Brak pracy

Bezczynność zawodowa, bez względu na przyczynę, może wywołać duży stres. Według ostatnich badań wśród bezrobotnych co siódmy mężczyzna zapada na depresję w ciągu sześciu miesięcy od momentu utraty zatrudnienia.

Przejście na emeryturę

Osiągnięcie wieku emerytalnego i przejście w stan spoczynku zawodowego może być dla mężczyzn szczególnie trudne, zwłaszcza gdy partnerka nadal pracuje. Trudno im się przystosować do nowego rytmu dnia i utraty kontaktu z kolegami.

Temperament

Depresja częściej występuje u ludzi nieśmiałych, którzy mają kłopoty ze znalezieniem nowej posady, lub którzy nie pozostają w stałym związku. Depresja tym bardziej utrudnia znalezienie następnego zatrudnienia.

Ludzie nie mogą czuć się dobrze, jeśli nie mają ku temu powodu. Mają beznadziejne związki, beznadziejną sytuację w pracy, są niespełnieni, sfrustrowani, cierpią, czują lęk, brakuje im chęci, ochoty.

Przez wiele lat w relacjach małżeńskich dominował tak zwany patriarchat. „Patriarchat opiekuje się kobietami, które dobrze wykonują przypisaną im rolę. Jeśli masz tradycyjne małżeństwo, w którym mężczyzna zarabia pieniądze, a ty masz wiele dzieci, wykonujesz tradycyjnie przypisane sobie zadania, to dostajesz te nagrody w postaci opieki, ochrony, społecznego szacunku i tak dalej.”

„Koncepcje na temat tego, kim może być kobieta w społeczeństwie, a kim może być mężczyzna, jakie mają drogi kariery i rozwoju – to wszystko drastycznie się zmieniło przez ostatnie sto pięćdziesiąt lat. Kobiety mają dzisiaj dużo większą sprawczość i wolność podejmowania decyzji.”

Życie i zasady zawierania związków małżeńskich rządziły się przez wiele lat jasnymi i przejrzystymi regułami. Każda ze stron posiadała pewną rolę, którą należało wykonać. Rolą męską było zarabianie pieniędzy na rodzinę, opiekę nad rodziną, rodzina była wyznacznikiem pozycji społecznej.

Nie wszystko w tym systemie było jednak tak piękne, jak się wydaje. Zdarzały się sytuacje wykorzystywania przewagi społecznej, jaka należała się mężczyźnie jako głowie rodziny, co doprowadzało do sytuacji ekstremalnych w małżeństwach. Kobiety były w dużej części ubezwłasnowolnione, jeżeli chodzi o zarządzanie majątkiem, zarabianie pieniędzy, samostanowienie, nabywanie własności, sprzedawanie jej, dziedziczenie.

Pytanie brzmi jednak, czy pomimo zmian, które następują wraz z biegiem czasu, wraz ze wzrostem świadomości i równości wśród obu płci, znamy odpowiedź jaki model rodziny/związków będzie najlepszy?

Fakty dotyczące małżeństw, czy też urodzeń dzieci mówią o jasnym trendzie. Najnowsze dane Głównego Urzędu Statystycznego mówią o fatalnych danych dotyczących narodzin w lutym. Wynika z nich, że w tym roku urodziło się w lutym jedynie 23 tys. dzieci. Jeśli chodzi o liczbę rozwodów w Polsce przybyło ich w ciągu tych 10 lat ponad 0,8 mln. Ogólna liczba rozwodników wzrosła aż o 49,9%! Oznacza to, że liczba rozwodników jest obecnie jedynie 7-krotnie mniejsza od liczby osób w małżeństwie.

Niestety, w procesach tworzenia rodzin także następuje trend niekorzystny – liczba nowo zawieranych małżeństw pozostaje od 2013 roku na poziomie poniżej 200 tys. rocznie. W 2021 roku zarejestrowano 168 tys. nowych związków. Najwięcej w tym stuleciu – 258 tys. – odnotowano w 2008 roku.

Emancypacja kobiet, a więc nadanie im równych praw, zwiększenie udziału kobiet w życiu publicznym, zapewnienie im dostępu do szkół średnich i wyższych, poszerzenie ich aktywności zawodowej może niestety prowadzić do wyżej wymienionych sytuacji, jak i do marginalizowania roli mężczyzn zarówno w życiu społecznym, jak i w rodzinie.

Wymagania wobec mężczyzn zmieniły się na przestrzeni ostatnich lat dosyć mocno. Dzisiaj mężczyzna powinien (być):

Troskliwy
Opiekuńczy
Cierpliwy
Wrażliwy
Samodzielny
Godny zaufania
Odpowiedzialny
Silny
Doceniać i wielbić kobiety,
Szanować innych
Wychowywać dzieci
Pewny siebie
Przebojowy
Dążyć do samorozwoju
Mieć własne zdanie
Podejmować decyzje
Mieć zasady
Dbać o kondycję fizyczną i zdrowie

„W odniesieniu zaś do zmieniających się wizerunków męskości w społeczeństwie mówi się o trzech typach mężczyzn: tych, którzy wciąż jeszcze tkwią w modelu patriarchalnym, oczekującym od mężczyzn siły, dominacji i współzawodnictwa, tych, którzy próbują wyjść z tego schematu, ale znajdują się póki co w połowie drogi oraz tych, którzy już ten nowy model męskości silnej i odpowiedzialnej, a zarazem troskliwej i empatycznej zaadoptowali.”

Jacy są mężczyźni w związkach i czego poszukują? Na podstawie badań wynika, że:

„współczesny mężczyzna szuka świętego spokoju i akceptacji ze strony partnerki. Szuka partnerki, która nie będzie z kolei szukała w nim ciągle błędów. Próbuje dopasować się do zmieniających się oczekiwań kobiet, choć ze względu na to, że sam często nie ma dobrego punktu odniesienia, to jest to dla niego zwyczajnie trudne.

Młode Polki narzekają na panów – czy wymagają zbyt wiele?

Trudno mi powiedzieć, czy wymagają zbyt wiele. Może po prostu wymagają od mężczyzn i tego, co było wcześniej w stereotypie męskości (siły, zdecydowania, sprawczości) i tego, co obecnie do niego weszło (delikatność, wrażliwość). To może powodować, że mężczyźni nie wiedzą, jak tym rozbieżnym oczekiwaniom sprostać.”

Wymagania wobec mężczyzn rosną. Mają być jednocześnie silni i męscy, jak i delikatni i wrażliwi. Co oferują w zamian wyzwolone z jarzma patriarchatu kobiety, jakie im stawia się wymagania (czy można je w ogóle stawiać)?

Według badań przeprowadzonych w Polsce kobiety są dziś:

Niezależne,
Wykształcone,
Pracowite,
Zadbane,
Ambitne,

„Niepokojące jest jednak to środowisko kobiet, które zupełnie odrzuca rolę matki i żony. Pozostaje do końca osobą niezależną, wolną bez poczucia obowiązku. Doprowadza to do coraz mniejszej ilości zawieranych małżeństwa oraz malejącego przyrostu naturalnego.”

Czy jest jeszcze miejsce dla kobiet fascynujących, delikatnych, czułych, troskliwych, z poświęceniem zajmujących się domem, dbających o rodzinne ciepło?

Czy niezależność, ambicje i poczucie swobody mogą iść w parze z wyżej wymienionymi cechami?

Czy dzisiejsze kobiety wiedzą jaką chcą odgrywać rolę w związkach i co chcą zaoferować drugiej stronie?

To koniec części pierwszej, która ma na celu dyskusję na temat najnowszych ról społecznych mężczyzn i kobiet, ich postrzegania dzisiejszych związków, podejścia do zawierania małżeństwa. Artykuł ten ma również pokazać obraz dzisiejszych związków ze strony męskiej. Coś, o czym głośno się nie mówi. Jest to tematem tabu. Mężczyźni spychani są dziś do marginalnej roli w życiu rodziny, czy też w rolach społecznych, rosną wobec nich wymagania ze strony kobiet, a jednocześnie nie ma jasno określonych ról, które powinni przyjmować. Zamiast jasności i przejrzystości wkraczamy w obszar braku istnienia jakichkolwiek ram społecznych dla każdej z płci.

Dokąd zmierzamy?

Co myślisz na ten temat?

Napisz: siegajdoprzyszlosci@gmail.com

Źródła:

https://betamed.pl/poradniki/depresja-choroba-xxi-wieku/

https://www.wsb.pl/blog/depresja-awansowala-na-podium-chorob-cywilizacyjnych

https://www.medicover.pl/zdrowie/psychiczne/depresja/u-mezczyzn/

https://twarzedepresji.pl/o-depresji-wsrod-mezczyzn/

https://www.rcpsych.ac.uk/mental-health/translations/polish/depression-in-men-key-facts

https://www.medonet.pl/psyche/zaburzenia-psychiczne,meska-depresja—jak-z-nia-walczyc-,artykul,1734797.html

https://www.wrelacji.pl/psychoterapia-strefa-wiedzy/depresja-mczyzn/15/9/2018-1

https://oko.press/matrymonium-alicja-urbanik-kopec